اجزای ساز سه تار
ساز سه‌تار، یکی از محبوب‌ترین سازهای ایرانی است که در سبک‌های موسیقی سنتی و پاپ ایرانی به کار می‌رود. ساز سه‌تار با صدایی زیبا و دلنشین، قدرت احساس و شعور را در خود جای داده و هرگاه با احساس و تکنیک مناسب اجرا شود، می‌تواند باعث شگفتی و شنونده‌ها قرار دهد. در این مقاله به بررسی اجزای ساز سه تار و نقش هر یک از آنها در ایجاد صدای بسیار زیبای این ساز پرداخته خواهد شد.
معرفی اجزای ساز سه تار
تار: یک الیاف نایلونی یا ابریشمی که برای تولید صدا به صورت رشته‌هایی کشیده شده و روی گوشه‌های ساز به دو گوشه بسته می‌شود.
دسته: قسمتی از ساز که به دست گرفتن و نگهداری تارها از آن استفاده می‌شود. دسته‌های سه تار معمولاً از چوب ساخته شده و در برخی موارد با زیورآلاتی مانند مروارید یا دکوراسیون‌های دیگر تزئین شده‌اند.
تک‌تیرها: یکی از قسمت‌های مهم ساز سه تار که به کمک آن نوازنده می‌تواند نواخته‌های مختلفی تولید کند. تک‌تیرها در ساز سه تار ۴ تا ۶ تکه و به صورت کلی از جنس چوب هستند. به دلیل شکل و طراحی مختصری که دارند، نوازنده می‌تواند با حرکات دست خود از روی تک‌تیرها صداهای مختلفی را تولید کند.
نقش تار در ایجاد صدای سه تار
تار یکی از سه عضو اصلی ساز سه تار است و نقش بسیار مهمی در ایجاد صدای این ساز دارد. تار به صورت یک رشته‌ی بلند و نازک از پشت ساز گذرده و در انتهای آن به گوشه‌ی ساز بسته می‌شود. هر تار با یک سیم صاف و بلند از پشت ساز به گوشه‌ی ساز متصل شده و با دستان نوازنده به لرزش در می‌آید. صدای تار بسیار زیبا و ماندگار است و در بسیاری از قطعات موسیقی ایرانی و خارجی به عنوان عضو اصلی ساز استفاده می‌شود. نوازندگان سه تار با دستان خود، سیم تار را نوازش می‌دهند و به این ترتیب صدایی با نوازش‌های مختلف ایجاد می‌کنند.
صدای تار با توجه به قطر و جنس سیمی که از آن تشکیل شده است، تنظیم می‌شود. تارهای بزرگتر، صدایی که نزدیک به صدای بم است ایجاد می‌کنند، در حالی که تارهای کوچکتر صدایی با فرکانس بالاتر ایجاد می‌کنند. همچنین، تار با نوازش دستان مختلف، از تغییرات نت و آکورد در قطعات مختلف موسیقی استفاده می‌شود و در ایجاد صدای بسیار زیبای ساز سه تار نقش بسیار مهمی دارد.
در کل، تار به عنوان یکی از اجزای اصلی ساز سه تار، نقش بسیار مهمی در ایجاد صدای بسیار زیبای این ساز دارد و برای نوازندگان، انتخاب سیم مناسب و نوازش صحیح از تار، در ایجاد صدایی با کیفیت و زیبا بسیار حائز اهمیت است.
نقش دسته در ایجاد صدای سه تار
دسته یا گردنه سه تار نیز به عنوان یکی از اجزای ساز سه تارمحسوب می‌شود و نقش مهمی در ایجاد صدای سه تار دارد. دسته سه تار شامل ۲۱ تا ۲۸ فرمان است که در سر تار قرار دارند و با استفاده از انگشتان دست نوازنده فشار داده می‌شوند. در اثر فشار دادن به فرمان‌ها، تنش در سیم‌های تار ایجاد می‌شود که باعث ایجاد نویز و ارتعاشاتی در سیم‌های تار می‌شود و صدای سه تار را تولید می‌کند.
نوازنده با استفاده از دسته یا گردنه، ارتفاع صدای تولید شده را تنظیم می‌کند. اگر دسته را در قسمتی بالاتر از تار نزدیک به سر تار فشار دهیم، فرکانس و ارتفاع صدای تولید شده بیشتر می‌شود. اگر دسته را در قسمت پایین‌تر از تار فشار دهیم، فرکانس و ارتفاع صدای تولید شده کمتر می‌شود. این قابلیت امکان نواختن نت‌های مختلف را برای سه تار فراهم می‌کند و به نوازنده امکان تنظیم آن را می‌دهد.
نقش تک تیرها در ایجاد صدای سه تار
تک تیرها، یکی از اجزای مهم ساز سه تار هستند که در ایجاد صدای این ساز بسیار مهم هستند. تک تیرها با کوبیدن روی سیم‌های سه تار، صدای آن را تولید می‌کنند. طول و قطر تک تیرها تأثیر مستقیمی بر نوع و شدت صدای تولید شده توسط سه تار دارد. به عنوان مثال، تک تیرهای بزرگتر و ضخیم تر، صدای بم را تولید می‌کنند در حالی که تک تیرهای کوچکتر و نازکتر صدای تیزتری تولید می‌کنند.
همچنین، تک تیرهای سه تار باعث تعیین و تنظیم فرکانس‌های موجود در صدای این ساز می‌شوند. با کوبیدن تک تیرها در نقاط مختلف روی سیم‌های سه تار، فرکانس‌های موجود در صدای آن تغییر می‌کنند و موجب تولید صدایی با طنین‌های مختلف و بسیار زیبا می‌شود. به طور کلی، تک تیرها به عنوان اجزای ساز سه تار که حیاتی و بسیار مهم هستند و بدون آنها، صدای زیبایی که این ساز تولید می‌کند به وجود نمی‌آید.
ساز سه‌تار، یکی از مهم‌ترین سازهای موسیقی ایرانی است که در سبک‌های موسیقی سنتی و پاپ ایرانی به کار می‌رود. صدای زیبا و دلنشین این ساز، نتیجه ترکیبی از اجزایی مانند کشتی، گریو، کمان و ریشه را در خود دارد. در این مقاله به بررسی اجزای ساز سه تار و نقش هر یک از آنها در ایجاد صدای بسیار زیبای این ساز پرداخته شد. با آشنایی با اجزای ساز سه تار، شنوندگان می‌توانند بهترین نحوه برای اجرای آن را درک کنند و به عنوان یک نوازنده‌ی سه‌تار، در ایجاد موسیقی خود به کمک این ساز، مهارت‌های لازم را پیدا کنند.
در صورتی که مشکلی دارید و قادر به حل آن نیستید می توانید با ما در تماس باشید
دیدگاهتان را بنویسید